Бүгін Жалағаш кентінің орталық алыңында Жаңаталап ауылдық клубының ұйымдастыруымен «Айдар шаш алу» және «Салбурын» дәстүрі сахналанды. «Ұлттық киім» күні аясында көрермен назарына қазақы дәстүрді сақыналаған ауыл өнерпаздары аталған салт-дәстүрдің мән-маңызын ашып, кеңінен насихаттады.
Айдар – төбесінің орайындағы тумысынан алынбаған бір шоқ қарын шашы арнайы қалдырылады. Айдар – айбардың және күш-қуаттың белгісі. Перзент көрмей зарығып жүріп, аяқ астынан ұлды болса, оның төбесіне бір шоқ шаш қойып, оған маржан-моншақ араластырып өріп қоятын салт. Кейбір хан ұрпақтары мен байманаптар да жақсы көрген ұлдарының төбелеріне айдар қойды. Айдарлы ұлың, тұлымды қызың бар ма деген фразеологизм осыны аңғартады.
Салбурын – саятшылық және аң аулау кәсібінің бір түрі. Аң аулау маусымы кезінде аңшылар топталып, аңы мол жерлерге сапар шегеді. Сартабан,сарытұғыр, арқалы құр, жақсы ат, қыран бүркіт, түзу мылтық – бәрі бірдей сайланады. Аңкөс аңшылар, бапкер құсбегілер, білгір саңлақ саятшылар, құралайды көзінен ататын мергендер, аңқұмар қауғышылар, елгезек атшы-қосшылар бас қосады. Олардың ішінде әнші, күйші, жыршылар да болады. Олардың саны шектелмейді. Бip топта он-он бес бүркіт, жиырма-отыз адам болуы да мүмкін. Ал, ең аз дегенде бүркітші, қағушы, атшы-құсшы – үш-төрт адамнан кем болмайды.
Ел-жұрттан аулақ иенге шығып, бықcық-
дүниeшiлiк құрғырдан қол үзіп барып, қос, жадағай қос, сәргер тігіп, айлап, бірнеше айлап жатып, аң аулайды. Күндіз жан-жаққа бытырап, аң аулауға кетеді де, кешкілік от басында бас қосады. Бip жағында түлкі, қарсақ, қасқырдың терiciне шөп, сабан тығылып жатса, бір жағында қоңыр аңдар сойылып, саптаяқ-саптаяқ қара қуырдақ, табақ-табақ ет тартылып жатады. Құрт, сүзбе қатылған қарсақ жон сорпаны аяқ-аяғымен cімipiп алысады. «Ер азығы мен бөpi азығы жолда» дегендей, aзық-түлiк мол, дастарқан бай, сен же, мен жемен қарын тойғызысады.
Ат-көлік отқа қойылады, бүркіт бапталады. Қай бүркітті қалай күтімге алу кepeктігi үйретіліп жатады. Сонан соң әңгіме-дүкен құрып, бүркіттің, жігіттің ерекше істері ауызға алынады, мадақталады. Кім не істеді, қандай ыңғайлы, ұтымды қимыл жасады, кім оғаш қимыл жасады, аңды қалай алды, қалай айрылып қалды, мұның бәрі сөз болады. Күліседі. Риза болысады. Қалжың-сықақ, мысқыл, ойын-күлкі араласады. Кейде қырандар туралы, бапкер, саятшылар туралы аңыз-әңгіме, жалпы аң аулауға тән түрлі-түрлі қиял-ғажайып хикаялар өрбиді. Кейде ән-би, жыр орын алады. Бip жақта тоғызқұмалақ, асық, дойбы ойналып жатса, бір жақта жұмбақ-жаңылтпаш айтысып, ұтылғанынан ұпай алу қызығына батысады.
Мұндай қызықтарды айтып бiтіpy қиын. Әр күні әр түрлі өpic алады. Таң бозынан аттанып, мал қоралана қайта оралатын топ-топ сайыпқыран жігіттердің салбурындағы бір күнi – талай кітаптық шeжipe.