2024 жылдың 2 қыркүйегінде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өрлеу, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауын жариялады.
Жолдауда халықтың әл-ауқатын арттыру бағытында қыруар жұмыс атқарылғаны атап өтілді. Атап айтқанда, 102 заң қабылданып, әлеуметтік мәселелерге, соның ішінде балаларды қорғауға көп көңіл бөлінді, кәмелетке толмағандарды құмар ойындарға тарту үшін әкімшілік жауапкершілік енгізілді, балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың кез келген түрі үшін жаза қатайтылды, т.б. Қазіргі уақытта қоғамда балаларға зорлық-зомбылық көрсету жағдайлары жиілеп кеткен кезде кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету мәселелері әрқашан өзекті және мемлекеттің мемлекеттік әлеуметтік-құқықтық саясатының басым бағыттарының бірі болып табылады. Мұның бәрі «Тыңдаушы мемлекет» тұжырымдамасының сәтті жүзеге асырылып жатқанын көрсетеді.
Сонымен қатар, Жолдауда қоғамда заң мен тәртіп идеологиясының орнығуы туралы айтылады, әрине, онсыз «Әділ Қазақстанды» құру мүмкін емес. Өйткені, заңды сақтау – әділеттіліктің негізі, сонымен бірге, әділетті қоғамда заң теңдік пен тәртіптің кепіліне айналады. Құқықтық мемлекеттегі әділеттілік заңмен реттелетін барлық қоғамдық қатынастардың өзіндік ортақ белгісіне айналады. Сонымен қатар заң талаптарын орындау жауапкершілікті де мойындайды.
Мемлекет басшысы цифрлық технологияларды адамдардың күнделікті өмірінде кеңінен қолдану алаяқтықтың өсуімен қатар жүретінін және осыған байланысты мектептер мен жоғары оқу орындарында қаржылық сауаттылық және цифрлық гигиена негіздері бойынша білім беру бағдарламасын енгізу ұсынылып отырғанын атап өтті. Біз мұны дұрыс шешім деп санаймыз және балаларды ерте жастан қаржылық сауаттылыққа үйрету идеясын қолдаймыз.
Сонымен қатар, қоғамымызға заң үстемдігі мен азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет «Құқық бұзушылықтың алдын алу туралы» жаңа Заң жобасы әзірленіп жатқаны айтылды.
Халықаралық қауымдастықтың басты мақсаты – заң үстемдігі. Сондықтан да көптеген мемлекеттер құқықтық мемлекет моделін құру кезінде билік көзі ретінде халықтың еркіне негізделген демократиялық және құқықтық негіздерін дамытады. Заң үстемдігі орнаған мемлекетте адам мен қоғамның құқықтары мен бостандықтарының құқықтық қорғалуы қамтамасыз етіледі, олар: заңның басымдығы, адамдар мен азаматтарды құқықтық қорғау, биліктің бөлінуі, заңдылық, азаматтық қоғамның болуы және соттардың тәуелсіздігі.
Заң мен құқықтық тәртіп қоғам тұрақтылығының негізі мен кепілі екенін айта кеткен жөн.
Жүсіпбекова Мәдина Қойшыбайқызы,
заң ғылымдарының кандидаты,
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің
Құқықтану кафедрасының доценті,
облыстық ҚХА Ғылыми-сарапшылық топ мүшесі