Жыл сайын 15 мамырда халықаралық қоғам Отбасы күнін атап өтеді.
Отбасының денсаулығын сақтау және нығайту – ұлттың сәтті және табысты дамуының негізі, болашақ ұрпақтың бақытты белсенді өмірінің кепілі.
Денсаулық сақтау жүйесінде отбасының әрбір өкілінің – жаңа туған нәрестелерден қарттарға дейінгі денсаулық көрсеткіштерін жақсартуға, әйелдер мен ерлердің репродуктивтік денсаулығы, жүктілік және сәтті босану, жаңа туған нәрестелерді патронаждау, жастарға консультация беру, вакцинациялау арқылы инфекциялық аурулардан қорғау, халықтың нысаналы топтары үшін профилактикалық іс-шаралар жүргізу және тағы басқалар тұрғысынан бірнеше негізгі бағдарламалық бағыттар іске асырылуда.
Республикада халыққа медициналық көмек көрсетудің көп деңгейлі тәсілі іске асырылды – бұл медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдары, стационарлар, республикалық орталықтар және басқа да медициналық ұйымдар.
МСАК-ты жалпы практика дәрігерінің командасы бас буын, мейіргерлер, әлеуметтік қызметкерлер мен психологтар, сондай-ақ халықтың қажеттілігіне қарай басқа да мамандар ретінде ұсынады және отбасылық қағидат бойынша құрылған.
Мұндай көп бейінді тәсіл учаскелік қызметтен бастап мамандандырылған медициналық көмекке дейін (онкологиялық қызмет және т.б.) емдеудің барлық кезеңдерінде көрсетілетін медициналық көмектің үздіксіздігі мен сабақтастығын қамтамасыз етеді.
Халыққа медициналық-санитариялық алғашқы көмек ең көп таралған аурулардың профилактикасын, диагностикалауды, емдеуді және басқаруды қамтиды.
МСАК ұйымдары денсаулықтың негізгі көрсеткіштеріне әсер ететін шамамен 32 функцияны көрсетеді.
Біздің еліміздегі әрбір бала медициналық бақылаумен қамтылған. Туғаннан кейін бірден ауруларды ерте диагностикалау мақсатында жаңа туған нәрестені тұқым қуалайтын ауруларға, есту қабілетінің төмендеуіне, психофизикалық дамуға, шала туған нәрестелердің ретинопатиясына скрининг жүргізіледі. 2022 жылы балаларды скринингпен қамту 3-тен 12%-ға дейін өсті.
Дамудың үйлесімділігін бағалау, ата-аналарға ерте шақтағы балаларды күту мәселелері бойынша консультация беру үшін емханаларда баланы дамыту кабинеттері жұмыс істейді.
5 жасқа дейінгі балалары бар отбасылар БҰҰ Балалар қорының (ЮНИСЕФ) халықаралық ұсынымдарына сәйкес патронаждық бақылаумен қамтылған. Өмірдің бірінші жылындағы балаларға ерекше назар аударылады. Қамту-95%.
Бүкіл әлемде вакцинациялау инфекциялармен күресудің ең тиімді, үнемді және қол жетімді құралы ретінде танылды. ҚР-да жыл сайын шамамен 5 млн.адам егіледі, оның ішінде 1,3 млн. бала 20 инфекциялық ауруға қарсы егудің Ұлттық күнтізбесіне сәйкес халықты вакцинациялау тегін жүргізіледі. Балаларды кепілдік берілген сапалы вакциналармен қамтамасыз ету мақсатында Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сертификаттаған вакциналар сатып алынды. 2013 жылдан бастап ҚР-ға әкелінетін вакцинаның әрбір партиясын міндетті сертификаттау жүргізілуде. Жыл сайын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған вакцинациямен қамту деңгейі кемінде 95%-ды құрайды.
Балалар мен жасөспірімдер денсаулығының әлеуметтік маңыздылығы олардың қоғамның репродуктивтік, интеллектуалдық, әлеуметтік және экономикалық әлеуетін білдіретіндігіне байланысты.
Созылмалы ауруларды уақтылы анықтау және емдеу – бұл дені сау ағзаның, оның ішінде отбасының әл-ауқатының дамуының ажырамас шарты.
Балалардың денсаулығына қауіп-қатердің көп факторлығын ескере отырып, саламатты өмір салтын насихаттауды, ұрпақты болу жасындағы әйелдерді прегравидалық даярлау мен сауықтыруды, халықтың арасында отбасын жоспарлау мәдениетін дамытуды күшейту жөнінде шаралар қабылдануда.
Балаларға профилактикалық көмек көрсету үшін МСАК ұйымдары деңгейінде баланы дамытудың 600-ден астам кабинеті ұйымдастырылды, онда жас балаларға күтім жасау, дұрыс тамақтану, емшек сүтімен қоректендіруді қолдау мәселелері бойынша консультация беру жүргізіледі.
Еліміздің 20 өңірінде МСАК деңгейінде 845 «Отбасын жоспарлау» кабинеті жұмыс істейді, онда контрацепцияның заманауи әдістерін қолдану және іріктеу бойынша халыққа консультация беру, контрацепция әдісінің тиімділігін бақылау және динамикалық бақылау жүргізіледі. Ұрпақты болу жасындағы әйелдерді зерттеп-қарау алгоритмі әзірленді, халықтың нысаналы тобына ауруларды ертерек анықтауға скрининг жүргізіледі.
2021 жылғы 1 қаңтардан бастап 14 мыңнан астам әйел «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасының қатысушылары болды, олардың барлығы экстракорпоралдық ұрықтандыру бағдарламасын өткізді. Екі жылдың ішінде МӘМС есебінен осы бағдарламаны іске асырудың арқасында 6 мыңнан астам әйел жүктілікпен есепке алынды, 2 800 отбасында 3 200-ден астам бала дүниеге келді, оның ішінде 400-ге жуық егіз, 1700 ұл, 1500 қыз.
2022 жылдың соңғы айларында әзірленген экстракорпоралдық ұрықтандыру бағдарламасы бар 2000-ға жуық әйел әлі босанбағанын айта кеткен жөн. Сондықтан 2022 жылдың қорытындысы бойынша туған нәрестелер туралы нақты ақпаратты тек 2023 жылдың қарашасында айтуға болады.
Біздің қоғамда, өкінішке орай, бүкіл әлем сияқты, жоспарланбаған жүктілік мәселесі бар, прегравидалдық дайындықтан өткен жұптардың үлесі 30%-дан аспайды. Прегравидалдық дайындық болашақ ата-аналар үшін өте маңызды, өйткені олар генетикалық материалмен бірдей қамтамасыз етеді және сау баланың тууына жауап береді.
Республикада жасөспірімдер мен жастарға медициналық-психоәлеуметтік көмектің ақпараттандыру деңгейін және қолжетімділігін арттыру үшін 200 жастар денсаулық орталығы жұмыс істейді. Өткен жылы 700 мыңнан астам жасөспірімдер мен жастарға репродуктивтік және психикалық денсаулықты сақтау бойынша медициналық-психоәлеуметтік көмек көрсетілді.